Mae Dyffryn Gwyrdd yn brosiect wedi'i leoli yn Dyffryn Ogwen sy'n canolbwyntio ar gynaliadwyedd a'r amgylchedd, wrth fynd i'r afael â lles meddyliol, gwahanol fathau o dlodi, ac arwahanrwydd gwledig. Fe'i hariennir gan y Loteri Genedlaethol a bydd yn rhedeg am dair blynedd, rhwng Medi 2020 a 2023.
Dywedodd Meleri Davies, Prif Swyddog Partneriaeth Ogwen “ Rydym wrth ein boddau, ac yn
teimlo ein bod wedi ennill y Loteri yma’n Nyffryn Ogwen! Ers sefydlu’r Bartneriaeth yn 2013,
‘rydym wedi mynd o nerth i nerth. Ein bwriad nawr yw gweithio gyda’n partneriaid craidd, y
gymuned leol ac ein gwirfoddolwyr i wireddu’r weledigaeth. Byddwn yn datblygu’r Dyffryn
Gwyrdd i fod yn esiampl o ddatblygiad cynaliadwy gyda chynllun trafnidiaeth gymunedol,
cynnydd mewn cyfleoedd gwirfoddoli, gwella sgiliau a chreu swyddi. Byddem hefyd yn
datblygu Hwb y Dyffryn Gwyrdd yn Stryd Fawr Bethesda i fod yn ganolfan ar gyfer cyngor a
chymorth ar effeithlonrwydd ynni i’n trigolion. Bydd hyn yn grymuso’n cymunedau i wireddu’n
gweledigaeth o gymuned deg, gynaliadwy ddwyieithog sy’n cydweithio i liniaru ar dlodi drwy
gydweithio amgylcheddol”.
Dywedodd Rona Aldridge, Cadeirydd pwyllgor Rhaglen Gwledig Cronfa Gymunedol y Loteri
Genedlaethol
“Fe gymeradwyodd y pwyllgor y cais hwn yn frwd. Fe wnaeth ymrwymiad Partneriaeth
Ogwen i adeiladu ar eu gwaith cadarnhaol presennol gyda’r gymuned i greu y prosiect hwn i
gael canlyniadau cynaliadwy gryn argraff arnom.”
Ychwanegodd Huw Davies, Cyd-lynydd y Dyffryn Gwyrdd “ Mae’r newyddion ardderchog
yma’n dystiolaeth o’r ymgynghori a wnaethpwyd gyda’r gymuned a’r brwdfrydedd sydd gan
ein trigolion led-led y dyffryn i gyd-weithio gyda ni fel Partneriaeth er mwyn gwella a chryfhau
y dyffryn, yn gymunedol, amgylcheddol a chymdeithasol”.
Tyfu a Natur
Cynhaeaf hydref
Yn ein digwyddiad cyntaf, daethom ynghyd ar bnawn dydd Gwener 16 Hydref 2020 ym marchnad bach Cae Star Bethesda, i ddathlu bwyd lleol tymor yr hydref, cael pobl at ei gilydd i ffeirio, rhannu, rhoi, neu just i ddangos beth oedd yn dal i dyfu yn y gerddi adeg yna’r flwyddyn. Heblaw am fod yn gyfle i gyflwyno gweithgaredd newydd y Dyffryn Gwyrdd i’r gymuned, roedd hefyd yn braf sgwrsio â phobl a oedd â diddordeb cymryd rhan yn ein gweithgareddau dros y blynyddoedd nesaf.
Braf oedd clywed syniadau ein trigolion am rannu eu gerddi i dyfu llysiau, creu grŵp Bwyd Maethlon (Incredible Edibles) yn Rhiwlas, a llawer o frwdfrydedd am gynlluniau efo beics trydan! Mi wnewch chi glywed mwy am brosiectau o amgylch bwyd lleol a thyfu llysiau a ffrwythau. Os oes gennych ddiddordeb, cysylltwch â’n gweithiwr llesiant a’r amgylchedd: Enable JavaScript to view protected content..
Bwyd /fareshare
Mae tîm y Dyffryn Gwyrdd wedi mynd ati yn ymroddgar i roi help llaw i Manon o Gronfa Cymunedol Cofid 19 draw yn Neuadd Ogwen, yn helpu rhannu bwyd sy’n dod o stordai yr archfarchnadoedd mawr dan gynllun FareShare. Mae’r cynllun yn casglu bwyd sydd ar fin cael ei daflu i ffwrdd er ei fod yn dal o fewn y dyddiadau defnyddio. Mae hyd at 50 o bobl yn dod i gasglu eu cyfran nhw o’r 200 kg sy’n dod i Ddyffryn Ogwen bob wythnos ac yn cael ei roi allan ar nos Sul yn Neuadd Ogwen a nos Fawrth yn Hwb y Dyffryn Gwyrdd 27 Stryd Fawr (siop y cemist gynt).
Rydym yn falch o helpu pobl sydd angen help ar adeg y pandemic sydd wedi troi bywydau lawer o bobl ben i waered, ond hefyd yn falch o groesawu unrhyw un sydd ddim isio gweld bwyd yn mynd i wastraff.
Gobeithiwn rannu rysetiau hefyd efo’r bagiau bwyd ac efallai ar-lein, ac yn y pen draw gwneud prydau cymunedol efo’r hyn sydd dros ben. Byddwn yn croesawu unrhyw un sydd ag awydd cyfrannu rysêt, helpu dosbarthu bwyd gyda’r nos, neu cymryd rhan mewn pryd cymunedol. Cysylltwch â ni os oes gennych chi ddiddordeb.
Grymuso'r gymuned
Pryd ar glud / Cyfaill cymunedol
Prosiect arall am rannu bwyd yw rownd bach gyda phryd ar glud rydym yn gweithio arno gyda Chaffi Coed y Brenin. Mae prydau bwyd un neu ddau gwrs yn cael eu dosbarthu i gwsmeriaid y caffi sydd ddim yn gallu mynd i’r caffi ar hyn o bryd oherwydd Cofid 19. Elen xxx yw’r gyrrwr sy’n mynd â bwyd ffres a chynnes o Gaffi Coed y Brenin i’r trigolion bregus hynny. Ond nid danfoniad bwyd yn unig yw gwaith y Cyfaill Cymunedol sy’n cael ei gyflogi tan ddiwedd mis Mawrth 2021 yn y lle cyntaf. Wrth fynd yn ôl i gartrefi’r bobl i gasglu’r cartonau gwag ar gyfer eu hailgylchu, bydd hi’n gallu treulio mwy o amser efo nhw mewn sgwrs, clywed eu hanes diweddaraf, a chynnig help llaw gyda mân bethau o gwmpas y tŷ a’r ardd (cyn belled ag y mae rheolau Cofid yn caniatau hyn).
Aeth y danfoniad bwyd cyntaf at 9 o drigolion yn Rachub a Bethesda, ac roedden nhw i gyd yn falch o weld rhywun i gael sgwrs, ac i dderbyn pryd o fwyd! Cawsom neges gan un cwsmer: “she thoroughly enjoyed it, said it was so nice to have something that tasted homemade, and a “proper” rice pudding. She also enjoyed her brief chat with the kind gentleman who delivered it.”
Anelir y gwasanaeth at y sawl sy’n hŷn neu’n fregus yn y lle cyntaf. Mae un cwrs yn costio £5, a dau gwrs am £6. Rhowch ganiad i Angharad de Bruin ar 07396 673768 i archebu eich pryd.
Cydweithio efo Age Cymru Gwynedd a Môn
Rydym yn cydweithio gyda Age Cymru Gwynedd a Môn ar eu cynllun Cadw mewn cyswllt i helpu pobl hŷn, bregus neu rhai sydd wedi ynysu i gadw cyswllt efo pobl lleol. Mae’r gwasanaeth yn gweithio gyda gwirfoddolwyr i gadw mewn cysylltiad efo rhywun, naill ai dros y ffon neu mewn person, i gael sgwrs, mynd â rhywun allan bob hyn a hyn, etc.
Rhai o’r pethau gallech chi gael drwy’r gwasanaethau dwyieithog yw galwadau ffôn rheolaidd i rai sydd wedi eu hynysu ac angen sgwrsio; a darparu cyngor, gwybodaeth a chymorth ar ystod o faterion llesiant gan gynnwys mynd ati i gadw’r tŷ yn ddiogel a chynnes dros gyfnod y gaeaf. Yn ogystal (bydd cost ynghlwm) rydym yn darparu gofal personol, gwasanaeth siopa, a gwasanaeth eistedd er mwyn cynorthwyo gofalwyr di-dâl.
Os fyddech chi, neu unrhyw un a wyddoch, yn elwa o’r gwasanaeth cadw mewn cyswllt neu yn dymuno gwirfoddoli ar y cynllun gwerthfawr yma, neu ddod i weithio gyda ni fel gofalwr yn y gymuned, yna cysylltwch gyda ni yn Age Cymru Gwynedd a Môn ar 01286 685 926 neu e-bostiwch Enable JavaScript to view protected content.
Ynni ac trafnidiaeth
Diwrnod beics trydan
Ein digwyddiad cyntaf ynghylch teithio mwy gwyrdd fydd diwrnod beiciau trydan. Cynhelir y diwrnod ddydd Sul 29 Tachwedd 2020, 11-2 yn Llys Dafydd ym Methesda. Bydd yn gyfle i bobl ddod â’u beiciau trydan yna, siarad am eu profiadau, ac os liciwch chi, adael i bobl eraill wneud rownd bach arnyn nhw! Mae na gymaint o feiciau trydan gwahanol, rhai yn newydd sbonb, rhai yn hen feics wedi eu ffitio efo modur a batri, a byddai’n grêt gweld a chlywed be sy’n gweithio i bwy! Does dim rhaid bod yn arbenigwr – os oes gennych chi feic trydan, neu gwestiynau a diddordeb mewn rhai, croeso i chi ddod draw!
Gweithdy ar-lein asesu eich cartref am effeithlonrwydd ynni
Cysylltiad arall sy’n fuddiol iawn inni yn y Dyffryn Gwyrdd yw’r grŵp ynni cymunedol Cyd Ynni. Maen nhw wedi gweithio yn ein hardal ers rhai blynyddoedd bellach i helpu cymunedau i sefydlu mwy o gynlluniau ynni gwyrdd cymunedol i gynhyrchu ynni glân, a hefyd i gynyddu faint o gynhyrchiant ynni sy’n perchen i’r cymunedau.
Byddwn ni’n gweithio’n agos gyda Chyd Ynni ar yr ochr cynghori pobl leol am arbed ynni, a’n digwyddiad cyntaf ar y cyd fydd gweithdy ar-lein yn gynnar ym mis Rhagfyr 2020. Pwrpas y gweithdy yw rhoi cymorth ymarferol i bobl ddarganfod pa fath o bethau gallan nhw eu gwneud gartref i leihau eu defnydd ynni a’u costau ynni.
Ein partneriaid
Cyd Ynni
Guto Brosschot, Swyddog Datblygu Cyd Ynni
Beth yw prif gwaith Cyd Ynni?
Prif gwaith Cyd Ynni yw gweithio gyda 5 grŵp ynni cymunedol yr ardal, sef Ynni Anafon, Ynni Padarn Peris, Ynni Ogwen, Moelyci ac Egni Mynydd, a hyrwyddo cydweithio rhyngddynt, rhannu syniadau ac adnoddau, a chyflawni prosiectau.
Beth yw dy gefndir i’r gwaith hwn, a beth fydd dy waith di yn bennaf?
Byddaf yn canolbwyntio ar roi cyngor i drigolion am effeithlonrwydd ynni eu cartrefi.
Tra mae Cofid 19 gyda ni, bydd llawer o hyn yn digwydd ar-lein, ond y gobaith yw y byddaf yn mynd i gartrefi pobl cyn bo hir, gweld be gallan nhw ei newid, helpu nhw i benderfynu pa bethau sydd bwysicaf (a beth sy’n fforddiadwy), a chynnal perthynas gyda nhw dros ychydig o amser i weld pa effaith mae newidiadau yn ei gael.
Beth ydi dy neges bwysicaf i bobl am arbed ynni yn eu tai?
Y peth pwysiacf i gael drosodd ydi bod hi ddim mor anodd ag mae pobl yn meddwl. Does dim rhaid i chi gael planiau mawr i weddnewid y tŷ, fe allwch gychwyn efo'r pethau bach, cost isel. Unwaith dch chi’n gweld rhywbeth bach yn gweithio, bydd gynnoch chi fwy o ffydd y gallech chi wneud newidiadau mwy tro nesaf. Dyna pam dwi’n awyddus i aros efo pobl, dal eu llaw nhw dros amser, bod yna i ateb cwestiynau a rhoi cyngor.
A’r diben yn y pen draw?
Y ddiben yn y pen draw ydi helpu pobl i ennill y sgiliau, a gwybod lle i gael mwy o wybodaeth, fel bod nhw’n medru helpu eu hunain. Ac efallai hyd yn oed, unwaith maen nhw’n teimlo’n fwy hyderus, i roi cyngor eu hunain i’w cymdogion a’u teuluoedd.
Blodeuwedd Botanics
Gardd fach blodau a llysiau cymunedol ar Fferm Pandy yn Nhregarth yw Y Plot, ac mae’n cael ei redeg gan fenter Blodeuwedd Botanics sy’n cysylltu ni â’r 5 ffordd i fyw yn iach:
Cysylltu – Bod yn actif – Sylwi – Dal i ddysgu – Rhoi
Drwy fod yn yr awyr iach a gwneud ychydig o waith garddio (cymaint neu gyn lleied dach chi eisiau), a sylwi ar fyd natur o’n cwmpas, cedwir y corff yn actif a gellir ymlacio’r meddwl.
Mae’r prynhawniau garddio gyda phanad a chacen bob dydd Iau yn amser bach da i rannu sgiliau, cynnyrch a syniadau. Mewn awyrgylch tawel cewch sgwrsio a chydweithio efo eraill, neu weithio eich hunain a chadw popeth arall i un ochr am sbel.
Croesewir garddwyr profiadol a phobl sydd erioed wedi plannu dim byd, ac mae na wastad rhywbeth i ddysgu am dyfu llysiau, ffrwythau meddal, perlysiau a blodau.
facebook: BlodeuweddBotanics
Gyda llaw, mae’r blodau a phlanhigion perlysiau ar werth drwy Gadwyn Ogwen ac yn uniongyrchol. Y cynllun ar gyfer y flwyddyn nesaf yw tyfu mwy o flodau i gynnig blodau lleol sy’n cael eu tyfu heb gemegau, yn ogystal â ‘dowch i dorri’ch blodau eich hunain’.
Dowch i’r Plot i gael brêc, a chadwch lygad allan am gyrsiau tyfu a gweithgareddau eraill!
Tudalen Wedi Ei Diweddaru: 16/11/20